రామాయణము యుద్ధకాండ -డెబ్బదియవసర్గ

                                   రామాయణము 

                                   యుద్ధకాండ -డెబ్బదియవసర్గ 

నరాంతకుడు అంగదుని చేతిలో మరణించుట చూసిన దేవాంతకుడు ,త్రిశరుడు ,మహోదరుడు అంగదుని మీదకు దాడికి వెళ్లి ఒక్కసారిగా అంగదునితో యుద్ధమునకు దిగెను . అది చూసిన హనుమంతుడు నీలుడు అంగదునికి తోడుగా అచటికి వెళ్లిరి . వారందరి మధ్య యుద్ధము ఉదృతముగా సాగెను . హనుమంతుడి ముష్టి ఘాతములకు దేవాంతకుడు అసువులు కోల్పోయి నేలపై పడిపోయెను . 

నీలుడి చేతిలో మహోదరుడి తలపై బలముగా కొట్టగా అతడు అక్కడికక్కడే మరణించెను . హనుమంతుడి చేతిలో త్రిశరుడు మరణించెను . పిమ్మట మహాపార్శ్వుడు ఋషభుడి చేతిలో మరణించెను . రాక్షస వీరులు వీరందరూ మరణించుట చూసి భయముతో తమ చేతిలోని ఆయుధములను పారవేసి ,పారిపోసాగిరి . 

రామాయణము యుద్ధకాండ డెబ్బదియవసర్గ సమాప్తము . 

                       శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగు పండితులు . 

రామాయణము యుద్ధకాండ -అరువదితొమ్మిదవసర్గ

                               రామాయణము 

                                 యుద్ధకాండ -అరువదితొమ్మిదవసర్గ 

కుంభకర్ణుడి మరణముతో విలపించుచున్న రావణుని అతడి పుత్రుడైన త్రిశరుడు అనువాడు ఓదార్చి ,యుద్ధమునకు బయలుదేరెను . అతడి యుద్ధమునకు బయలుదేరుట చూసిన దేవాంతకుడు ,నరాంతకుడు ,అతికాయుడు అను పేర్లు కల రావణుని కుమారులు కూడా సమరోత్సాహముతో యుద్ధమునకు బయలుదేరి ,రావణుని కి నమస్కారము చేసి ,ప్రదక్షణ చేసెను . అప్పుడు రావణుడు తన కుమారులకు తోడుగా ,మహాపార్శ్వుడు ,మహోదరుడు అను తన సోదరులను యుద్ధమునకు వారితో పాటుగా పంపెను . 

వారెందరో ఎంతో ఉత్సాహముతో యుద్ధ భూమిలోకి అడుగుపెట్టిరి . అక్కడి వానరులతో యుద్ధమును ఆరంభించిరి . వానరులు తన గోళ్ళతో ,పళ్లతో రాక్షసులను గాయపరిచి హింసించసాగిరి . యుద్ధము ఉదృతముగా సాగెను. అప్పుడు నరాంతకుడు సుగ్రీవుడి సైన్యము వైపుగా యుద్ధము చేస్తూ సాగెను . దారిలో కనిపించిన అనేక వానరులను చంపసాగెను . దానితో వానరులు బయపడి పారిపోసాగిరి . అది చూసిన సుగ్రీవుడు ,అంగదుని నరాంతకుడితో యుద్ధమునకు పంపెను . వారిరువురి మధ్య జరిగిన యుద్దములో అంగదుని చేతిలో నరాంతకుడు మరణించెను . 

రామాయణము యుద్ధకాండ అరువదితొమ్మిదవసర్గ సమాప్తము . 

                          శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగు పండితులు . 

రామాయణము యుద్ధకాండ -అరువదియెనిమిదవసర్గ

                                   రామాయణము 

                                      యుద్ధకాండ -అరువదియెనిమిదవసర్గ 

కుంభకర్ణుడు శ్రీరాముడి చేతిలో మరణించగానే రాక్షసవీరులు భయముతో లంకలోకి పారిపోయిరి . వారందరూ రాక్షసరాజైన రావణుని వద్దకు వెళ్లి ,కుంభకర్ణుని మరణవార్తను తెలిపిరి . 

ఆ వార్త విన్న వెంటనే రావణుడు స్పృహ తప్పి పడిపోయెను . చాలా సేపటి తర్వాత లేచి ,కుంభకర్ణుని తలచుకుని నేలపై పడి ఎక్కీఎక్కీ ఏడవసాగెను . 

రామాయణము యుద్ధకాండ అరువదియెనిమిదవసర్గ సమాప్తము . 

                        శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగుపండితులు . 

రామాయణము యుద్ధకాండ -అరువదియేడవసర్గ

                                    రామాయణము 

                                 యుద్ధకాండ -అరువదియేడవసర్గ 

అంగదుని ప్రోత్సాహముతో ఉత్సాహితులైన హనుమదాది వానరవీరులు తిరిగి సమరభూమికి యుద్ధకాకాంక్షతో వెళ్లిరి . అప్పుడు కుంభకర్ణుడు గదను చేతపట్టి దొరికిన వానరుడిని దొరికినట్టు విసిరివేసెను . కుంభకర్ణుని దెబ్బకు వానరుల దేహములన్నీ చెల్లాచెదురయ్యెను . కుంభకర్ణుడు ఇంకా రెచ్చిపోయి ,ఒకేసారి ఏడుగురిని ,పదిమందిని ,ఇరువదిమందిని ,ముప్పదిమందిని రెండుచేతులతో కబలించుచుండును . అప్పుడు వానరులు ధైర్యము తెచ్చుకుని ,పెద్దపెద్ద వృక్షములు రాళ్లను పట్టుకుని యుద్ధమునకు సిద్ధమయ్యెను . ద్వివిదుడు అను వానరుడు పర్వతమును తీసుకువచ్చి కుంభకర్ణుని మీదకు విసిరెను . కానీ ఆ పర్వతము కుంభకర్ణుని చేరక ,అతడి సైన్యముపై పడెను . ఆ దాటికి కుంభకర్ణుని సైన్యము ,రథములు ,గుఱ్ఱములు నుగ్గునుగ్గయ్యేను . వెంటనే ద్వివిదుడు మరో శిఖరము ను విసరగా ఇంకా కొంతమంది రాక్షస సైనికులు ,రథములు ,గుఱ్ఱములు చనిపోయెను . 

అప్పుడు ధైర్యము తెచ్చుకున్న వానరులు రాక్షసుఁలను ,వారి గుఱ్ఱములను నుగ్గునుగ్గు చేయసాగిరి . హనుమంతుడు ఆకాశములో నిలిచి ,అనేక వృక్షములను ,రాళ్లను కుంభకర్ణుని మీద వర్షించసాగెను . కుంభకర్ణుడు వాటన్నిటిని తన శూలముచే ముక్కలు చేసెను . అప్పుడు హనుమ ఒక గిరిశిఖరమును కుంభకర్ణుని మీదకు విసిరెను . ఆ దెబ్బకు కుంభకర్ణుని శరీరమంతా రక్తసిత్తమయ్యెను . అప్పుడు కుంభకర్ణుడు తన శూలముతో హనుమను వక్షస్థలముపై కొట్టెను . ఆ దెబ్బకు హనుమ ఒక మహానాదం చేసెను . గాయపడిన హనుమను చూసిన రాక్షసులు సంతోషించిరి . వానరులు భయపడిరి . అప్పుడు వానరులకు ధైర్యము చెప్పి నీలుడు ,ఋషభుడు ,శరభుడు ,గవాక్షుడు ,గంధమాదనుడు అను వానరులు కుంభకర్ణుని వైపుగా పరుగు తీసిరి . వారందరూ కుంభకరుని అనేక వృక్షములతో ,గిరిశిఖరములతో ,చేతులతో పిడికిళులతో కొట్టిరి . అప్పుడు కుంభకర్ణునికి దెబ్బ తగలలేదు సరికదా తాకినట్టు కూడా అనిపించలేదు . అప్పుడు కుంభకర్ణుడు ఆ వానరప్రముఖులను గట్టిగా కొట్టెను . అది చూసిన వానరులు పెద్ద సంఖ్యలో కుంభకర్ణుని వైపుగా పరుగిడిరి . తనవైపుగా వచ్చిన వానరులను చేతితో పట్టుకుని ,నోటిలో వేసుకోసాగేను . దొరికినవాళ్లను కాళ్లతో తొక్కసాగెను . కుంభకర్ణుని దాటికి భయపడిన వానరులు శ్రీరామునితో మొరపెట్టుకొనెను . 
అప్పుడు అంగదుడు కుంభకర్ణుని మీదకు దూకి వక్షస్థలం పై బలముగా కొట్టెను . ఆ దెబ్బకు కుంభకర్ణుడు కొద్దీ సేపు స్పృహ తప్పెను . అంతలోనే తేరుకుని అంగదుని కొట్టగా అతడు స్పృహతప్పి నేలపై పడిపోయెను . వెంటనే కుంభకర్ణుడు సుగ్రీవునిపై దాడికి వెళ్లెను తన మీదకు వస్తున్న కుంభకర్ణుని చూసిన వానరరాజు ఆకాశములోకి ఎగిరి ఒక పర్వతశిక్షరమును త్రిప్పి త్రిప్పి అతడి వక్షస్థలముపై కొట్టెను . అప్పుడు ఆ పర్వతము ముక్కముక్కలయ్యేను . కుంభకర్ణుని దాటికి సుగ్రీవుడు కూడా స్పృహ తప్పెను . స్పృహ తప్పిన సుగ్రీవుడిని కుంభకర్ణుడు  లంకకు ఎత్తుకుపోసాగెను . అది చూసిన వానరులు హాహాకారములు చేసిరి . లంకలోకి శత్రువును ఎత్తుకుని వస్తున్న కుంభకర్ణునిపై భవనములపై నుండి పుష్పవర్షము కురిపించిరి . లంకలోకి వెళ్తుండగా ,సుగ్రీవునికి స్పృహ వచ్చెను చుట్టూ చూసి పరిస్థితి అర్ధమవ్వుటచే ,సుగ్రీవుడు కుంభకర్ణుని గోళ్ళతో రక్కుతూ ,పళ్లతో కొరుకుతూ బాధించసాగెను . అది తట్టుకొనలేక కుంభకర్ణుడు సుగ్రీవుని నేలపై బలముగా విసిరికొట్టెను . అప్పుడు రాక్షసులు సుగ్రీవుని బాగా కొట్టిరి . వారి నుండి తప్పించుకుని ,ఆకాశములోకి ఎగిరి శ్రీరాముని వద్దకు సుగ్రీవుడు చేరాడు . 
రక్తసిత్తమైన శరీరముతో కుంభకర్ణుడు సుగ్రీవుడు తప్పించుకుని పోవుటచే కోపముతో ఊగిపోతూ ,వెంటనే మళ్లీ యుద్దభూమికి వెళ్లెను . అతడు కోపముతో ఆకలితో ఊగిపోతూ ,యుద్ధభూమిలో దొరికినవాడిని దొరికినట్టు అతడు వానరుడా ,రాక్షసుడా అని చూడకుండా అందరిని తినసాగేను . అతడు ఒకేసారి పది మందిని ,ఇరువది మందిని ,వందమందిని ఒకేసారి చేతితో తీసుకుని భక్షించసాగెను . భయపడిన వానరులు శ్రీరాముని వద్దకు పరుగిడిరి . అప్పుడు శ్రీరాముడు ధనుస్సుని ధరించి వాయువ్యాస్త్రమును మంత్రించి ప్రయోగించెను . ఆ అస్త్ర దెబ్బకు కుంభకర్ణుని చేయి తెగి పడిపోయెను . ఆ చేయి కింద నున్న కొంతమంది వానరులపై పడుటచే కొందరు వానరులు మరణించిరి . మరి కొంత మంది గాయపడిరి . శ్రీరాముడు అర్ధచంద్రాకార బాణములను రెండింటిని కుంభకర్ణునిపై వేయగా అతడురెండు కాళ్ళు తెగిపోయెను . అప్పుడు శ్రీరాముడు ఇంద్రాస్త్రముతో కుంభకర్ణుని శిరస్సుని ఖండించెను . కుంభకర్ణుని శిరస్సు శ్రీరాముడు తన బాణములతో ఖండించినప్పుడు ,ఎగిరి లంకలో పడెను . అది పడున్నప్పుడు తగులుటచే రాజవీధులకు ఇరువైపులా కల గృహాగోపురములు ముక్కలైపోయెను . ప్రాకారము కూలిపోయెను . దేవతలు సంతోషముతో జయజయద్వానములు చేసిరి . అప్పుడు వానరులంతా మిక్కిలి సంతోషించిరి . 

రామాయణము యుద్ధకాండ అరువదియేడవసర్గ సమాప్తము . 

                                   శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగు పండితులు . 

రామాయణము యుద్ధకాండ -అరువదిఆరవసర్గ

                                      రామాయణము 

                                   యుద్ధకాండ -అరువదిఆరవసర్గ 

పెద్ద పర్వతము వంటి బయంకరాకారుడైన కుంభకర్ణుడు యుద్ధభూమిలో అడుగు పెట్టగానే . అతడి భయంకరమైన ఆకారమును చూసి కొందరు వానరులు పారిపోసాగిరి . అది చూసిన నలుడు ,నీలుడు ,గవాక్షుడు మొదలగు వానర ప్రముఖులు వారితో "వానరులారా !మీరు బయపడి పారిపోవలదు . రాక్షసులు శత్రువులను బయపెట్టుటకు సాదారణముగా ఇటువంటి ఆకారములను ధరిస్తారు . కనుక ఇదంతా మాయ . మన ప్రతాపము ముందు రాక్షసుల ప్రతాపము ఎట్టిది ?మన ప్రభువైన శ్రీరామ చంద్రుని ప్రతాపమును తట్టుకొని ఎదురు నిలబడగల వీరుడు ఎవ్వడు లేడు . మీరు బయపడకు యుద్ధము చేయండి "అని పలికెను . 

ఆ మాటలు విన్న వానరులు ధైర్యము తెచ్చుకుని అనేకమైన రాళ్లను ,చెట్లను కుంభకర్ణుడి మీదకు విసిరిరి . అవి కుంభకర్ణుని తాకినంతనే ,అవి నుగ్గునుగ్గయినవి . కుంభకర్ణుడు కోపముతో వానరులపై తన ప్రతాపమును చూపించెను . వానరులను విసిరివేసెను . కొందరిని అణగతొక్కేను . అతడి బీభత్సమును చూసిన వానరులు కొందరు సముద్రములో పడిరి ఇంకొందరు ఆకాశములో ఎగురుతూ పారిపోసాగిరి . మరి కొందరు చెట్లనెక్కి ,ఇంకొందరు పర్వతములో ,గుహలలో దాగుకొనిరి . మిగిలినవారు వచ్చినదారినే మరలిపోవుటకు సిద్దమయ్యిరి . వారిని చూసిన అంగదుడు వారికి ధైర్యము చెప్పి తిరిగి యుద్ధరంగమునకు తీసుకు వచ్చెను . అప్పుడు ఋషభుడు ,శరభుడు ,మైందుడు ,ధూమ్రుడు ,నీలుడు ,కుముదుడు ,సుషేణుడు ,గవాక్షుడు ,రంభుడు ,తారుడు ,ద్వివిదుడు ,పనసుడు ,హనుమంతుడు మున్నగు వానర ప్రముఖులు కుంభకర్ణుని ఎదుర్కొనుటకు త్వరత్వరగా కదిలిరి . 

రామాయణము యుద్ధకాండ అరువదిఆరవసర్గ సమాప్తము . 

            శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగు పండితులు . 

రామాయణము యుద్ధకాండ -అరువది అయిదవసర్గ

                                రామాయణము 

                               యుద్ధకాండ -అరువది అయిదవసర్గ 

మహోదరుని మాటలు విన్న కుంభకర్ణుడు మహోదరునితో "మహొదరా !సహజముగా బయాస్వభావులు ఇటువంటి మాటలు మాట్లాడతారు . మీవంటి వారి మాటలు వినుట వలనే మహారాజుకి ఇప్పుడు ఈ ఆపద వచ్చిపడినది . మీ వంటివారంతా మహారాజు అభిమానము పొందుటకు అతడేమి చేసినను సమర్ధించుచు వుండెదరు . "అని పలికి రావణునితో 

"అన్నా !నేను ఇప్పుడే ఈ క్షణమే బయలుదేరి యుద్ధమునకు వెళ్లి నీకు ఆందోళన కలిగించుచున్న ఆ రాముడిని హతమార్చెదను . నాకు సైన్యము కూడా అవసరము లేదు . "అని పలికెను . ఆ మాటలు విన్న రావణుడు "నాయనా !కుంభకర్ణా !నీవు యుద్ధమున ఆరితేరినవాడవు . శ్రీరాముడంటే ఈ మహోదరునికి చాలా భయము . అందులకే ఈ విధముగా పలుకుచున్నాడు . నాకు కల బంధువులలో నీవంటి ఆత్మీయుడు సమర్థుడు లేడు . శత్రువును జయించి విజయోత్సాహముతో వచ్చుటకు ఇప్పుడే బయలుదేరి రణరంగమునకు వెళ్లుము . అందులకే నిన్ను నిద్ర నుండి మేల్కొల్పినది . వానరులు కపట స్వభావులు . కావున నీవు వంటరిగా యుద్ధమునకు వెళ్ళవద్దు . నీ సైన్యమును తీసుకువెళ్ళు "అని పలికి కుంభకర్ణుని వివిధ ఆభరణములతో తానె స్వయముగా అలంకరించెను . పిమ్మట కుంభకర్ణుని ఆశీర్వదించెను . 

పిమ్మట కుంభకర్ణుడు రావణుని చుట్టూ ప్రదక్షిణ చేసి శిరస్సు వంచి నమస్కారము చేసి ,యుద్ధమునకు బయలుదేరుతూ తన సైన్యమునకు ఉత్సాహము కలిగించు విధముగా మాట్లాడేను . పిమ్మట అతడు సైన్యముతో సహా యుద్ధరంగమునకు వెళ్తుండగా వారికి అనేక అపశకునములు కనిపించినవి . అయినను చావు మూడిన కుంభకర్ణుడు ఆగక యుద్ధరంగమునకు వెళ్లెను . 

                        రామాయణము యుద్ధకాండ అరువది అయిదవసర్గ సమాప్తము . 

                   శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగు పండితులు . 

రామాయణము యుద్ధకాండ -అరువదినాలుగవసర్గ

                                  రామాయణము 

                                 యుద్ధకాండ -అరువదినాలుగవసర్గ 

కుంభకర్ణుని మాటలు విన్న మహోదరుడు "కుంభకర్ణా !'నేను ఒక్కడినే యుద్ధమునకు వెళ్లి శత్రువులను తుదముట్టించెదను '. అని నీవు పలికిన మాటలు సరిగా లేవు . దండకారణ్యములో రాముడు ఒక్కడే మన రాక్షసులను అనేక వేలమందిని చంపినాడు . అక్కడ మరణించగా మిగిలిన రాక్షసులు లంకకు వచ్చి తలదాచుకున్నారు . వారు ఇప్పటికి ఆనాటి రాముడి పరాక్రమమును తలుచుకుని వణికిపోతుంటారు . మన లంకలో వున్న సమస్త రాక్షసులుయుద్దమునకు వెళ్లినా రాముడిని ఎదిరించగలమని నమ్మకము లేదు . అటువంటిది నీవు ఒక్కడివే యుద్ధమునకు వెళ్ళుట వలన ప్రయోజనములేదు . "అని పలికి అక్కడే వున్న రావణునితో 

 "మహారాజా !మీరు అంగీకరించినచో నావద్ద ఒక ఉపాయము వున్నది . మహోదరుడు ,ద్విజిహ్వుడు ,సంహాద్రి ,కుంభకర్ణుడు ,వితర్దనుడు 'అను ఈ అయిదుగురు యుద్ధమునకు వెళ్ళినారని లంకలో దండోరా వేయించుము . మేము యుద్దములో మా శాయశక్తులా యుద్ధము చేస్తాము . రాముడిని అంతమొందించి వచ్చినచో అంతా సంతోషమే . అట్లు కానీ యెడల మేము రణరంగము నుండి దెబ్బలతో వచ్చెదము . మీ పాదములపై వాలి అందరూ చూస్తూ ఉండగా రామలక్ష్మణులను భక్షించేసాము  అని  అసత్యము చెబుతాము . వెంటనే నీవు ఆ విషయమును దండోరా వేయించి ,సంతోషముతో వున్నట్టుగా వుండు . ఈ విషయము జనుల ద్వారా తెలిసిన సీత వేరే దిక్కు లేక నిన్ను చేరును . అప్పుడు విజయము మనదే "అని పలికెను 

రామాయణము యుద్ధకాండ అరువదినాలుగవసర్గ సమాప్తము . 

                         శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగు పండితులు . 

రామాయణము యుద్ధకాండ -అరువదిమూడవసర్గ

                                    రామాయణము 

                                  యుద్ధకాండ -అరువదిమూడవసర్గ 

కుంభకర్ణుడు రావణుడి మాటలు విని పెద్దగా నవ్వుచు ,"మహారాజా !మనము ఇదివరలో ఈ విషయము గురించి చర్చించి ఉంటిమి . నీ హితవు కోరి కొన్ని మంచి మాటలు చెప్పితిమి . కానీ మా మాటలు నీవు పెడచెవిన పెడితివి . ఇప్పటికైనా నా మాటలు వినుము . సీతాదేవిని శ్రీరామునికి అప్పగించుము . అదే నీకు నిన్ను నమ్ముకుని వున్న వారికి ఈ లంకా నగరమునకు మంచిది . "అని పలికెను . 
ఆ మాటలు విన్న రావణుడు "కుంభకర్ణా !నేను నీకంటే పెద్దవాడను . పైగా ఈ దేశపు రాజుని అయినా నన్ను ఇలా శాసించుచున్నావేమి ?అనవసర విషయములు వదిలి ఇప్పుడు చేయవలసిన పనిని ఆలోచించుము . నీకు నిజముగా నాపై ఆదరాభిమానములు వున్నచో యుద్ధరంగములో పరాక్రమించుము . చిక్కులలో పడిన వాడికి గట్టిగా చేయూతనిచ్చి ,గట్టెక్కించేవాడే నిజమైన ఆప్తబంధువు . "అని పలికెను . 
రావణుడి మాటలు విన్న కుంభకర్ణుడు తన అన్న రావణుడు కోపముగా వున్నాడని గ్రహించి అతడితో "అన్నా !నీ మేలు కోరి మంచి మాటలు చెప్పాను . నేను ఉండగా నీవు శత్రువుల గురించి బయపడవలిసిన అవసరము లేదు . నీకోసము నేను ఇప్పుడు యుద్ధమునకు వెళ్లెదను నీకు ప్రశాంతత లేకుండా చేసిన ఆ రాముడిని లక్ష్మణుడిని ,వానరారాజు సుగ్రీవుడిని ,మన లంకలో ప్రవేశించి లంకా దహనము చేసిన హనుమను ,మృత్యు ముఖమునకు పంపెదను . "అని పలికెను . 

రామాయణము యుద్ధకాండ అరువదిమూడవసర్గ సమాప్తము . 

                        శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగు పండితులు . 

రామాయణము యుద్ధకాండ -అరువదిరెండవసర్గ

                                  రామాయణము 

                                 యుద్ధకాండ -అరువదిరెండవసర్గ 

కుంభకర్ణుడు రావణుని వద్దకు బయలుదేరి వెళ్తుండగా కుంభకర్ణుని పై భవనములపై నుండి పుష్ప వర్షము కురిపించుచుండిరి . తనవద్దకు వచ్చిన కుంభకర్ణుని చూసిన రావణుడు సంతోషముతో అతడిని కౌగిలించుకొనెను . పిమ్మట కుంభకర్ణుడు తన అన్న పాదములకు నమస్కారముచేసి ,తన ఆసనంపై కూర్చుండి "అన్నా !నన్ను నిద్రలేపి పిలిపించిన కారణము తెలుపుము "అని పలికెను . 

అప్పుడు రావణుడు "కుంభకర్ణా !దశరధుని కుమారుడు మిక్కిలి బలశాలి అయిన శ్రీరాముడు వానరారాజు సుగ్రీవుడితో ,వానర సైన్యముతో కలిసి అభేద్యమైన మహా సముద్రమును దాటి వచ్చినాడు . అతడు మన రాక్షసవంశ నాశనమునకు పూనుకున్నాడు . వారి చేతిలో ఇంతవరకు మనము జయించినదే లేదు . ఇప్పుడు లంకను కాపాడగలిగినవాడవు నీవే అందుకే నీ నిద్రకు భంగము కలిగించినాను . ఓ మహాబాహు !నీకు అప్పగించిన పని దుష్కరమైనదే . కానీ ఈ సోదరుని కొరకు నీవు ఈ కార్యమును సాధింపక తప్పదు . ఈ లోకములొకల సమస్త ప్రాణులలో నిన్ను ఎదిరించి నిలవగలవాడు ఎవ్వడు లేడు . నీ పరాక్రమముతో శత్రు సైన్యమును చిన్నాభిన్నము చేయుము "అని పలికెను . 

రామాయణము యుద్ధకాండ అరువది రెండవసర్గ సమాప్తము . 

                       శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగు పండితులు . 

రామాయణము యుద్ధకాండ -అరువదియొకటవసర్గ

                              రామాయణము 

                            యుద్ధకాండ -అరువదియొకటవసర్గ 

భయంకరమైన ,పర్వతము వంటి ఆకారము కల కుంభకర్ణుని ,అతడిని చూసి పారిపోతున్న వానరులను చూసిన శ్రీరాముడు విభీషణుడితో "విభీషణా !ఇతడెవరు ?ఇంతటి పెద్ద భయంకరమైన ఆకారము కల రాక్షసుడిని నేను ఇంతవరకు చూడలేదు . ఇతడి పరాక్రమము ఎట్టిది ?"అని ప్రశ్నించెను . 

ఆ మాటలు విన్న విభీషణుడు "మహాప్రభూ !యితడు విశ్రవసుని కుమారుడు . ఇతడి పేరు కుంభకర్ణుడు . యితడు పుట్టినప్పటినుండే మహా బలవంతుడు . ఇతడికి బ్రహ్మదేవుడు ఆరునెలలు నిద్ర ,ఒక రోజు ఆహారము విధించెను . యితడు అనేకసార్లు దేవతలను సైతము యుద్దములో తరిమికొట్టాడు . ఇప్పుడు యుద్ధము కోసము రావణుడు ఇతడిని నిద్రనుండి లేపించి ఉంటాడు . అతడిని చూసి భయముతో మన వానరులు ఇలా పరుగెతున్నారు . అతడు రణరంగములో పరుగులుపెట్టిన అతడిని ఎదిరించుట కష్టము , మన సైన్యము కూడా అతడి ముందు నిలబడలేదు . కనుక ముందు వారికి ధైర్యము చెప్పవలెను "అని పలికెను . 

విభీషణుడి మాటలు విన్న శ్రీరాముడు నీలుడిని సమస్తసైన్యముతో లంకను మోహరించి యుద్ధమునకు సిద్ధముగా ఉండమని ,పారిపోవుతున్న వానరులకు ధైర్యము చెప్పమని ,అనేక వృక్షములను ,శిలలని ప్రోగుచేయమని ఆజ్ఞ ఇచ్చెను . శ్రీరాముని ఆదేశము ప్రకారము పారిపోవుచున్న వానరులకు ధైర్యము చెప్పి ,శిలలతో వృక్షములతో లంక నాలు ద్వారముల వద్ద వానరులు యుద్దమునకై సిద్ధముగా ఉండిరి . 

రామాయణము యుద్ధకాండ అరువదియొకటవసర్గ సమాప్తము . 

                                 శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగు పండితులు . 

రామాయణము యుద్ధకాండ -అరువదియవసర్గ

                                  రామాయణము 

                                   యుద్ధకాండ -అరువదియవసర్గ 

లంకకు వచ్చిన రావణుడికి మనసులో శ్రీరాముని బాణములు ఏ పక్కనుండి వచ్చి తనను బాధించునో అని భయము కలిగెను . పిమ్మట అతడు తన బంగారు సింహాసనంపై కూర్చుండి ,తనవారితో "దేవేంద్రుడి వంటి పరాక్రమము కలిగిన నేను ఒక మానవుడి చేతిలో ఓడిపోయాను . నేను చేసిన ఘోర తపస్సుఅంతా వ్యర్ధమయిపోయినది . 'నీకు మనుష్యుల వలన ప్రాణభయము కలది దీనిని గుర్తుంచుకో 'అని బ్రహ్మదేవుడు పలికిన మాటలు నేడు నిజమైనవి .

 లోగడ ఇక్ష్వాకు వంశములో ప్రముఖుడైన 'అనరణ్యుడు 'అను రాజు 'మా వంశములో పుట్టిన మహావీరుడి చేతిలో నీవు మరణించెదవు 'అని శపించేను . దశరధుని కుమారుడైన శ్రీరాముడే ఆ మహావీరుడని నేడు నాకు స్పష్టమవుచున్నది . 

పూర్వము నేను వేదవతి అవమానించి ఆమె శాపమునకు గురి అయితిని . ఆమె సీతగా పుట్టి నా మృత్యువునకు కారణమవుచున్నది .  

ఇదివరకు నేను నా బలమును ప్రదర్శించుటకు కైలాసగిరిని కంపింపచేసాను . దానితో కోపించిన పార్వతీదేవి 'ఒక స్త్రీ కారణముగా నీకు మరణము సంభవించును 'అని శపించెను . 

ఒకానొకప్పుడు శివపార్వతులను దర్శించుటకు కైలాసమునకు వెళ్ళినప్పుడు శివుడి వాహనము అయిన నంది నన్ను అడ్డగించెను . వానరముఖముతో వున్న ఆ నందిని చూసి నేను పరిహాసముగా నవ్వాను . అప్పుడు కోపించిన నందీశ్వరుడు 'రావణా !వానరులమూలముగానే నీ వంశము నాశనమవుతుంది 'అని శపించెను . 

చాలారోజుల క్రితము రంభ అను అప్సరస తన ప్రియుడైన నలకూబరుడిని కలుసుకొనుటకు వెళ్ళ్తుండగా ,ఆమె అందచందములకు మోహితుడైన రావణుడు ఆమెను బలాత్కరించెను . అది తెలిసిన నలకూబరుడు 'నీవు పరస్త్రీ పై వ్యామోహపడి అధర్మమునకు పాల్పడినప్పుడు నీ తలవ్రక్కలగును 'అని శపించెను . 

పుంజికస్థల అను ఆమె వరుణిని కూతురు ఒకానొకసమయములో ఆమె బ్రహ్మదేవుడి వద్దకు వెళ్లుచుండగా ,మార్గమధ్యములో నేను ఆమెను ఆపి బలాత్కరించాను . 'ఈ విషయము తెలిసిన బ్రహ్మదేవుడు నీవు పరకాంతతో ఉంటే నీ తల బ్రద్దలగును 'అని శపించెను . 

నాకు కల పై శాపములన్నిటిని గుర్తుపెట్టుకుని యుద్ధప్రయత్నములు చేయవలెను . రాక్షసులందరు అత్యంత జాగరూకులై లంకను రక్షించవలెను . మహా బలవంతుడైన కుంభకర్ణుని నిద్రనుండి లేపండి . అతడితో యుద్ధము గురించి ఇదివరకే చర్చించి వున్నాను . అతడు తొమ్మిది దినముల క్రితమే నిద్రకు ఉపక్రమించాడు . అతడు తన ఇష్టానుసారము నెలలతరబడి నిద్రపోవుచు ఉండును . అతడు యుద్ధరంగమునకు అడుగుపెట్టినచో ,వానరులను ఆ రాకుమారులను తప్పక వధించగలడు . కావున అతడిని వెంటనే నిద్రలేపండి "అని పలికెను . 

రావణుడి ఆజ్ఞ ప్రకారము వెంటనే కుంభకర్ణుని నిద్రలేపుటకు రాక్షసులు వెళ్లిరి . వారు తమతోపాటుగా అనేక రకముల ఆహారపదార్థములను తీసుకువెళ్లిరి . ముఖ్యముగా కుంభకర్ణునికి ఇష్టమైన మాంసాహారములను తీసుకువెళ్లిరి . వారంతా బయంకరాకారము కలిగి నిద్రపోవుచున్న కుంభకర్ణుని దగ్గరకు వెళ్లిరి . అతడి ఉచ్వాస నిస్వాసములు వారిని కదిపివేయుచు ఉండెను . వారు కష్టపడి నిలదొక్కుకుని కుంభకర్ణుని వద్ద పెద్దగా అరవసాగిరి . తమతో తీసుకువెళ్లిన వాయిద్యములు బిగ్గరగా వాయించసాగిరి . అయినను కుంభకర్ణునిలో ఉలుకుపలుకు లేదు . 

పిమ్మట వారంతా కుంభకర్ణుని వంటికి చందనము పూసిరి . సుగంధద్రవ్యములు పూసిరి పుష్పమాలలతో అలంకరించిరి . పిమ్మట వారు రోకళ్ళతో బలముగా కుంభకరుని కొట్టిరి . అయినను అతడిలో చలనము లేకపోవుటచే ,కొందరు రాక్షసులు పిడికిళ్లతో కొట్టిరి . ఇంకొందరు అతడి జుట్టుపీకిరి . మరికొందరు అతడి చెవులు కొరికిరి . కొంతమంది వందలకొద్దీ  కడవలతో నీటిని తీసుకొచ్చి ,అతడి చెవులో పోసిరి . అయినను కుంభకర్ణుడు ఉలకలేదు పలకలేదు . ఇక లాభములేదని ఏనుగులను తెప్పించి అతడిమీద నడిపించిరి . అప్పుడు కుంభకర్ణునికి అతడి శరీరము మీద పురుగు పాకినట్టు అనిపించి నిద్రలేచేను . 

అతడికి ఎదురుగా వున్న ఆహారము మొత్తము తిని ,తనకు బయపడి దాక్కున్న సైనికులను చూసి "సైనికులారా !భయములేదు బయటకు రండు . ఇప్పుడు నన్ను ఎందుకు నిద్రలేపారు . మన మహారాజుకు ఎటువంటి ఇబ్బంది కలుగలేదుకదా !"అని అడిగెను . అప్పుడు రావణుని సచివుడైన యూపాక్షుడు "ప్రభూ !దేవతలవలన సైతము మనకు ఏనాడు భయము కలుగలేదు . కానీ ఇప్పుడు మనకు మానవుని వలన భయము కలిగినది . వానరయోదులు లంకను చుట్టుముట్టినారు . సీతాపహరణము కారణముగా మన రాజుకు ఆపదవచ్చిపడినది . నేడు శ్రీరాముడి చేతిలో మన ప్రభువు పరాజితుడయ్యెను . "అని పలికెను . 

విషయము తెలుసుకున్న కుంభకర్ణుడు వెంటనే "ఇప్పుడే నేను సైన్యముతో వెళ్లి ,వానరులను రామలక్ష్మణులను చంపినా పిమ్మటే రావణుని దర్శించెదను "అని పలికెను . ఆమాటలు విన్న యూపాక్షుడు "!మహాబాహు !ముందుగా రాజునూ దర్శించుము . మహారాజుతో మాట్లాడి అతడి సలహా తీసుకుని యుద్ధరంగమునకు వెళ్ళుట మంచిది "అని పలికెను . వెంటనే కుంభకర్ణుడు రావణుని వద్దకు వెళ్లెను . రావణుని వద్దకు వెళ్తుండగా ప్రాకారము బయట నుండి కుంభకర్ణుని చూసిన వానరులు కుంభకర్ణుని బయంకరాకారము చూసి బీతిల్లిరి . 

రామాయణము యుద్ధకాండ అరువదియవసర్గ సమాప్తము . 

                 శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగు పండితులు . 

రామాయణము యుద్ధకాండ -ఏబదితొమ్మిదవసర్గ

                                      రామాయణము 

                                    యుద్ధకాండ -ఏబదితొమ్మిదవసర్గ 

రాక్షసుల సర్వసైన్యాధ్యక్షుడైన ప్రహస్తుడు మరణించిన విషయము తెలుసుకున్న రావణుడు కోపముతో వుడికిపోతూ రాక్షసప్రముఖులతో "ఇంద్రుని బలములను సైతము దెబ్బతీసిన మన సైన్యాధ్యక్షుడు తన బలముతో సహా నిహతుడైనాడు . మానవమాత్రుడే కదా అని శ్రీరాముడిని ,వానరులేకదా అని అతని సైన్యమును ఉపేక్షించరాదు . వారి విషయములో మనము జాగ్రత్తగా ఉండాలి . కనుక ఇప్పుడే నేను బయలుదేరి రణరంగమునకు వెళ్లెదను . నేడే రామలక్ష్మణులను ,వానరులను యుద్దభూమికి బలి ఇచ్చెదను . "అని పలికి తన సమస్త సైన్యముతోటి యుద్ధరంగమునకు వెళ్ళుటకు సిద్దపడెను . 

యుద్ధరంగమునకు వెళ్లిన రావణుడు చేతిలో వృక్షాలు ,శిలలు ఆయుధాలుగా కలిగిన అపారంగా వున్న వానరసైన్యమును చూసేను . శ్రీరాముడు లంక నుండి యుద్దభూమికి వస్తున్నరాక్షససైన్యములను చూసి విభీషణుడితో "ఈ సైన్యములు ఎవ్వరివి ?ఇప్పుడు యుద్ధమునకు వచ్చు వారెవరు ?"అని ప్రశ్నించెను . అప్పుడు విభీషణుడు "ప్రభూ !మహాకాయుడు ఎర్రని ముఖము కలిగి ఇటువచ్చుచున్న వాడు అకంపనుడు (రాక్షససైన్యములో ఇద్దరు అకంపనులు కలరు . హనుమ చేతిలో మరణించినవాడు రావణుని సేనాధిపతి ,ఇప్పుడు యుద్ధరంగమునకు వచ్చినవాడు రావణుడి కుమారుడు)సిమ్హద్వజము కలిగిన రధము మీద వచ్చినవాడు ఇంద్రజిత్తు బ్రహ్మదేవుడి వరము వలన యితడు యుద్ధరంగములో శత్రువులకు కనపడకుండా యుద్ధముచేయగలడు . పక్కన రథముపై వున్నవాడు 'అతికాయుడు 'రధికులలో శ్రేష్ఠుడు . 

ఉదయించుచున్నసూర్యుని వంటి  నేత్రములు కలవాడు మహోదరుడు . పిడుగు వంటి వేగము కల ఆ రాక్షసుడు 'పిశాచుడు 'ఉన్నతమైన వృషభము  ఎక్కి వస్తున్నవాడు త్రిశరుడు . విశాలమైన వక్షస్థలం కలిగిన ఆ యోధుడు కుంభాసురుడు . యితడు వచ్చుచున్న వీరుడు నికుంభుడు . యితడు కుంభకర్ణుడి కుమారుడు . వారందరిమధ్యలో అసమానమైన తేజస్సుతో ఉన్న వీరుడు రావణుడు . యితడు సమస్త రాక్షసులకు రాజు "అని పలికెను . 

అప్పుడు శ్రీరాముడు "ఔరా !రాక్షసేశ్వరుడైన రావణుడు మహా తేజస్సుతో వున్నాడు బలశాలి అయిన రావణుని పక్షమువారందరూ పర్వతమువలె దృఢకాయులు . ఇన్నాళ్లకు యితడు నాకంట పడినాడు . సీతను అపహరించిన దుర్మార్గుడిని వధించి నా  కోపము చల్లార్చుకుంటాను  . "అని పలికెను .  

రావణుడు యుద్ధరంగమునకు వచ్చుట చూసిన సుగ్రీవుడు ఒక పెద్ద పర్వతమును పీకి రావణుడిపైకి ప్రయోగించెను . అది చూసిన రావణుడు ఆ పర్వతమును తన బాణములతో ధ్వంసము చేసి ,సుగ్రీవుడిపైకి తన బాణమును ప్రయోగించెను . ఆ బాణపు దెబ్బకు సుగ్రీవుడు స్పృహతప్పి నేలపై పడిపోయెను . అది చూసిన రాక్షసులందరూ సంతోషముతో మహానాదములు చేసిరి . అప్పుడు గవాక్షుడు ,గవయుడు ,సుద్రంష్టుడు ,ఋషభుడు ,జ్యోతిర్ముఖుడు ,నభుడు మొదలయిన వానరవీరులు పెద్దశిలలు చేతపట్టుకుని రావణుడి మీదకు దాడికి వెళ్లిరి . రావణుడు తన బాణ పరంపరతో ఆ శిలలన్నిటిని నాశనము చేసి ,వారిపై బాణములు కురిపించగా వారు నేలపై పడిపోయిరి . అనంతరము రావణుడు వానరులపై సరవర్షము కురిపించెను . రావణుడి దాటికి తట్టుకొనలేక వానరులందరూ శ్రీరాముడి వద్దకు వెళ్లి శరణు వేడిరి . 

శ్రీరాముడు ధనుర్భాణములు ధరించి యుద్ధమునకు దిగబోగా ,లక్ష్మణుడు "అన్నా !ఆ దుష్టుడికి వధించుటకు నీవు కదలవలసిన పని లేదు . నీ సేవకుడనైన నేను చాలు "అని పలికెను . అప్పుడు శ్రీరాముడు "లక్ష్మణా !అలాగే యుద్ధమునకు వేళ్ళు . కానీ అతడిని సామాన్యుడిగా భావించకు . జాగ్రత్తగా నిన్ను నీవు రక్షించుకొనుచు ,రావణుడి గమనించి యుద్ధము చేయవలెను అతడు మహావీరుడు "అని పలికెను . అప్పుడు లక్ష్మణుడు అన్న మాటలన్నీ సావధానంగా విని ,అన్నాను కౌగలించుకుని ,అన్నకు ప్రదక్షిణ నమస్కారము చేసి ,ధనుర్భాణములు ధరించి యుద్ధరంగమునకు వెళ్లెను . ఆ యుద్ధరంగములో తన బాణములతో వానరులని వధించుచున్న రావణుడిని లక్ష్మణుడు చూసేను . 

ఇంతలో మహాతేజస్వి అయిన హనుమంతుడు రావణుని చూసి అతడి దగ్గరకు వెళ్లి అతడి రధమును ఎత్తి ,అతడితో "రావణా !బ్రహ్మదేవుడి వర ప్రభావమున దేవదానవయక్షగంధర్వులచే చావులేకుండా వరముపొందినావు . వానర మానవులచే చావుతధ్యము . నా ఎడమచేతితో నిన్ను ఇప్పుడే చంపగలను "అని పలికెను . ఆ మాటలు విన్న రావణుడు కోపముతో "వానరా !నీ ప్రతాపమును ఇప్పుడే చూపించు . ఆ పిదప నేను నిన్ను చంపివేయుదును . "అని పలికెను . ఆమాటలు విన్న హనుమ రావణుడితో "రావణా !నీ కుమారుడైన అక్షకుమారుడు నా చేతిలో మరణించిన విషయము గుర్తుతెచ్చుకో . అప్పుడు నా ప్రతాపమేమిటో నీకు తెలుస్తుంది "అని పలికెను . కోపముతో రావణుడు తన అరచేతితో హనుమ వక్షస్థలముపై ఒక దెబ్బ వేసెను . ఆ బిడ్డకు హనుమ అదిరిపడి వెంటనే తేరుకుని తన అరచేతితో ఒక్క దెబ్బ రావణుని కొట్టెను . ఆ దెబ్బకు రావణుడు చలించిపోయెను . ఇది చూసిన ఋషులు ,వానరులు ,సిద్దులు ,దేవతలు అందరూ హర్షద్వానాములు చేసిరి . 

కాసేపటికి తేరుకున్న రావణుడు హనుమ బలమును పొగిడెను . వెంటనే రావణుడు తన అరచేతితో బలముగా మరియొకసారి హనుమను కొట్టెను . ఆ దెబ్బకు హనుమ స్పృహతప్పి పడిపోగా ,రావణుడు నీలుడిపై తన బాణపరంపరను కురిపించెను . ఆ బాణపరంపరను తట్టుకొని నీలుడు ఒక మహా గిరిశిఖరమును తీసుకుని రావణుడిపై ప్రయోగించెను . మూర్ఛనుండి తేరుకున్న హనుమ రావణుని ఎదిరించుటకు చూచి ఇతరులతో యుద్ధముచేయువానితో యుద్ధము చేయరాదని అక్కడనుండి మరొకచోటకి వెళ్లెను . రావణుడు నీలుడు ప్రయోగించిన గిరిశిఖరమును తన బాణములతో ముక్కలు చేసెను . అప్పుడు నీలుడు కోపముతో మద్దిచెట్లనీ ,సాలవృక్షములను ,మామిడిచెట్లను వరుసగా రావణుడి మీదకు విసిరెను . రావణుడు వాటన్నిటిని ధ్వంసము చేసెను . అప్పుడు నీలుడు సూక్ష్మరూపము ధరించి రావణుడి ధ్వజపటముపై కూర్చుండెను . అది చూసిన రావణుడు క్రుద్ధుడయ్యెను . నీలుడు మహానాదమొనర్చెను . నీలుడు ధ్వజపటముపై ధనస్సుమీద ,కిరీటము మీద తిరుగుండుట చూసిన రామలక్ష్మణులు హనుమ మిక్కిలి ఆశ్చర్యపడిరి . రావణుడు అస్త్రములు ప్రయోగించబోగా నీలుడు తిరుగుతుండుటచే కుదరక మిన్నకుండిపోయెను . అది చూసిన వానరులందరూ సంతోషముతో కోలాహలధ్వనులు చేయుచు ,గంతులు వేసిరి . 

సూక్ష్మరూపమున తనను ఇబ్బందిపెడుతున్న నీలునిపై ఆగ్నేయాస్త్రమును ప్రయోగించెను . ఆ అస్త్రము నీలుని వక్షస్థలమునకు తగలగా అగ్నిపుత్రుడైన నీలుడు తండ్రి ప్రభావమున మరణించక స్పృహతప్పెను . స్పృహతప్పిన నీలుడిని చూసిన రావణుడు అతడి విషయము వదిలి లక్ష్మణుడివైపుగా వెళ్లెను . లక్ష్మణుడిమీద అనేక బాణములను ప్రయోగించెను . ఆ బాణములను లక్ష్మణుడు మధ్యలోనే త్రుంచి ,తానూ అనేక బాణములను రావణుడిపై ప్రయోగించేను . రావణుడు లక్ష్మణుని యుద్ధపటిమకు మెచ్చుకుని ,బ్రహ్మదేవుడు ఇచ్చిన బాణమును లక్ష్మణుని నుదిటిన తగిలేలా కొట్టెను ఆ దెబ్బకు లక్ష్మణుడు చలించిపోయెను . పిమ్మట లక్ష్మణుడు తేరుకుని రావణుడి ధనుస్సుని విరగకొట్టి ,రావణునిపై మూడు బాణములను ప్రయోగించేను . రావణుడు స్పృహతప్పిపోయి కాసేపటికి తేరుకొనెను . అప్పుడు రావణుడు బ్రహ్మదేవుడు ఇచ్చిన శక్తి ఆయుధమును లక్ష్మణునిపై ప్రయోగించెను . లక్ష్మణుడు తన బాణములతో దానిని భగ్నమొనర్చాలని ప్రయత్నించినా ఆ అస్త్రము లక్ష్మణుని వక్షస్థలములో బలముగా నాటుకొనెను . లక్ష్మణుడు మూర్ఛపోయెను . మూర్ఛితుడైన లక్ష్మణుని ఎత్తుకుపోవుటకు రావణుడు ప్రయత్నించేను . అప్పుడు హనుమ తన పిడికిలితో రావణుని వక్షస్థలమున బలముగా కొట్టెను . ఆ దెబ్బ తట్టుకొనలేక రావణుడు మోకాళ్లపై చతికిలపడెను . అతని నోటినుండి ,చెవుల నుండి ,కళ్ళనుండి రక్తము కారేను . రావణుడు ఎలాగోలా రధముచేరికూలబడెను . అప్పుడు హనుమ లక్ష్మణుని ఎత్తుకుని రాముని వద్దకు చేర్చెను . 

కొంతసేపటికి లక్ష్మణుడు తేరుకొనెను . రావణుడు కూడా తేరుకుని తిరిగి వానరులపై తన బాణవృష్టిని కురిపించసాగెను . అప్పుడు శ్రీరాముడు హనుమ అభ్యర్థనమేరకు హనుమ భుజములపై కూర్చుని యుద్ధరంగమునకు వెళ్లెను . శ్రీరాముడు యుద్ధరంగములో వున్న రావణుని చూసి అతడితో "ఓ దుష్ట రావణా !నీవు నా పట్ల ఘోర అపరాధము చేసితివి . ఇన్నాళ్లు నాకు కనపడకుండా వున్నందువలన ప్రాణములతో వున్నావు . ఇప్పుడు నాకు కనిపించావు . నేను నీ పాలిట మృత్యువుని "అని పలికెను . ఆ మాటలు విన్న రావణుడు రాముని మోయుచున్న హనుమపై బాణములు వేసెను . అది చూసి కోపించిన రాముడు తన బాణములతో రావణుని రాధా చక్రములను ,ధ్వజపటమును ,రధసారధిని ధ్వంసముచేసెను . రావణుడు వేసే బాణములను అన్నిటిని నిర్వీర్యము చేసెను . పిమ్మట శ్రీరాముడి బాణమునకు రావణుడి విల్లు విరిగిపోయెను . రావణుడు యుద్ధభూమిలో నేలపై ఆయుధములేకుండా ఉండుట చూసిన రాముడు అతని కిరీటమును ధ్వంసముచేసి రావణునితో "రావణా !నీవు గొప్ప యుద్ధము చేసినావు . నా పక్షమున అనేకమంది వానరులను చంపినావు . నీవు చాలా అలసి వున్నావు . పైగా నీ వద్ద ఆయుధము ,రధము లేదు . లంకకు వెళ్లి విశ్రాన్తి తీసుకుని రేపు రా "అని పలికెను . రావణుడు లంకకు వెళ్లెను . రావణుడు అవమానంతో తలవంచుని వెళ్ళుట  చూసిన దేవతలు, సిద్దులు ,వానరులు సంతోషించిరి . 

రామాయణము యుద్ధకాండ ఏబదితొమ్మిదవసర్గసమాప్తము . 

                        శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగు పండితులు . 

రామాయణము యుద్ధకాండ -ఏబదియెనిమిదవసర్గ

                                       రామాయణము 

                                         యుద్ధకాండ -ఏబదియెనిమిదవసర్గ 

మిక్కిలి పరాక్రమశాలి ఐన ప్రహస్తుడు యుద్ధరంగమునకు వచ్చుట చూసిన శ్రీరాముడు ,విభీషణుడిని 'ఇతడెవరు 'అని ప్రశ్నించెను . శ్రీరాముడి మాటలు విని విభీషణుడు "స్వామీ !యితడు రాక్షసరాజైన రావణుడి సర్వసైన్యాధ్యక్షుడు ఇతడి పేరు ప్రహస్తుడు లంకాసేనలోని మూడు విభాగములకు యితడు అధిపతి ,మిక్కిలి బలశాలి "అని సమాధానము చెప్పెను . 

మహాబలశాలి అయిన ప్రహస్తుడు గర్జించుచు ,రాక్షసయోధులతో కలిసి వచ్చుటను అపారమైన వానరసేన చూసేను . అప్పుడు వానరులంతా ఎంతో కోపముతో గర్జించుచు మహావృక్షములను ,శిలలను చేతపట్టుకొనిరి . వానరరాక్షసయోధుల మధ్య భయంకరముగా యుద్ధము సాగెను . అప్పుడు ప్రహస్తుని సచివులైన నరాంతకుడు ,కుంభహనువు ,మహానాధుడు ,సమున్నతుడు అను నలుగురు రాక్షస యోధులు వానరులను చావుదెబ్బతీసిరి . అది చూసిన ద్వివిదుడు ఒక పర్వతశిఖరమును పట్టుకుని 'నారాంతకుడు 'అను వాడిని చావకొట్టెను . దుర్ముఖుడు అను వానరుడు ఒక మహా వృక్షమును తీసుకుని త్రిప్పుతూ 'సమున్నతుడు 'అను రాక్షసుడిని చంపెను . 

జాంబవంతుడు వీరావేశముతో ఒక శిలను చేతితో పట్టుకుని 'మహానాధుడు 'అను రాక్షసుని వక్షస్థలముపై బలముగా కొట్టెను . తారుడు అను కపియోధుడు ఒక వృక్షమును పెకలించి తీసుకువచ్చి ,'కుంభహనువు 'అను రాక్షసుని పరిమార్చెను . తన నలుగురు సచీవులు మరణించుట చూసిన ప్రహస్తుడు వెంటనే వానరులతో ఘోర యుద్ధమునకు దిగెను . అతడు వానరులను ముప్పతిప్పలు పెట్టసాగెను . అదిచూసిన నీలుడు ప్రహస్తునితో యుద్ధమునకు దిగెను నీలుడిని చూసిన ప్రహస్తుడు రెచ్చిపోయి బాణముల వర్షము కురిపించెను . 

వెంటనే నీలుడు ఒక మహావృక్షముని పెకలించి ,ప్రహస్తునిపై బలముగా మోదెను . ఆ దెబ్బ తిన్న ప్రహస్తుడు కోపముతో నీలుడిపై బాణముల వర్షము కురిపించెను . నీలుడు రెచ్చిపోయి వెంటనే ఒక మద్దిచెట్టుని తీసుకుని ప్రహస్తుని రధాశ్వములను చావకొట్టెను . అనంతరము నీలుడు ప్రహస్తుని ధనుస్సుని లాగుకొనెను . ప్రహస్తుడు ఒక రోకలిని తీసుకుని రథముమీదనుండి కిందకు దూకేను . అప్పుడు నీలుడు ఒక మహావృక్షముతో ప్రహస్తుని వక్షస్థలముపై కొట్టెను . నీలుడి దెబ్బకు లెక్కచేయక రోకలిబండతో నీలుని మీదకు దూకేను . ఒక పెద్ద శిలను తీసుకుని ప్రహస్తుని తలపై కొట్టెను . ఆ దెబ్బకు ప్రహస్తుడు మృత్యుముఖుడయ్యెను . ప్రహస్తుడు మరణించుట చూసిన రాక్షసులు ఆనకట్టతెగినా నీటి వలె లంక వైపుగా పరిగెత్తెను . పిదప నీలుడు విజయోత్సాహముతో శిబిరమునకు చేరెను . తోటివాళ్ళందరూ నీలుడిని పరిపరి విధములుగా పొగిడిరి . 

రామాయణము యుద్ధకాండ ఏబదియెనిమిదవసర్గ సమాప్తము . 

                             శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగు పండితులు . 

రామాయణము యుద్ధకాండ -ఏబదియేడవసర్గ

                                రామాయణము 

                                యుద్ధకాండ -ఏబదియేడవసర్గ 

హనుమంతుడి చేతిలో అకంపనుడు మరణించాడని తెలుసుకున్న రావణుడు మిక్కిలి కోపోద్రిక్తుడయ్యెను . పిదప అతడు ముఖమును చిన్నబుచ్చుకుని ,తన మంత్రులతో బాగుగా అలోచించి ,ప్రహస్తుని యుద్ధమునకు పంపుటకు నిశ్చయించుకుని ప్రహస్తునితో "యుద్దకుశులుడవైన ప్రహస్తా !మన లంకా నగరము భుట్టో శత్రువులు ముట్టడించి వున్నారు . అందువలన నగరము ప్రమాదంలో వున్నది . ఈ స్థితిలో ఈ నగరమును ,నేను ,కుంభకర్ణుడు ,సర్వసైన్యాధిపతివైన నీవు ,ఇంద్రజిత్తు ,నికుంభుడు మాత్రమే రక్షించగలము . ఇంకెవరు  ఇందుకు సమర్థులు కారు . కావున నీవు వెంటనే సమర్థులైన రాక్షససైన్యమును తీసుకుని యుద్ధమునకు వెళ్లుము . చపలచిత్తులైన ఆ వానరులు నీ యుద్ధ దాటికి తట్టుకొనలేక పారిపోవుదురు . వానరులంతా పారిపోవుటచే రామలక్ష్మణులు నీకు దాసోహమవుదురు . "అని పలికెను . 

ఆ మాటలు విన్న ప్రహస్తుడు "మహారాజా !ఈ విషయముల గురించే మనము ఇదివరకే మంత్రులతో చర్చించి ఉంటిమి . అప్పుడు అభిప్రాయబేధములు ఏర్పడినవి . 'సీతాదేవిని రామునికి అప్పగించుటే మంచిది లేనిచో అనర్ధము తప్పదు 'అని అప్పుడే నేను చెప్పాను కానీ నీవు నా మాట వినలేదు . ఆ ఫలితమును ఇప్పుడు మనము చూస్తున్నాము . సరే ఏదేమయినా నీవు నన్ను ఇన్నాళ్లు చక్కగా గౌరవంగా ఏ లోటు లేకుండా చక్కగా చూసుకున్నావు కనుక ఇప్పుడు నేను నీ కోసము యుద్ధమునకు వెళ్తాను నా  అర్పిస్తాను . "అని పలికి సైన్యమునకు ఆజ్ఞ ఇచ్చి సైన్యముతోడి యుద్ధరంగమునకు పరమ ఉత్సాహముతో బయలుదేరెను . దారిలో ప్రహస్తుడికి అనేక పాసకుణములు కనిపించెను . ఆ అపశకునములకు ప్రహస్తుడి ముఖము వాడిపోయెను . అయినను తూర్పుద్వారముద్వారా యుద్ధమునకు వెళ్లెను . రాక్షస సైన్యమును చూసిన వానరులు వారితో యుద్ధము చేయుటకు చెట్లను ,కొండరాళ్ళను తెచ్చుకొనెను . 

రామాయణము యుద్ధకాండ ఏబదియేడవసర్గ సమాప్తము . 

                      శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగు పండితులు . 

రామాయణము యుద్ధకాండ -ఏబదిఆరవసర్గ

                                  రామాయణము 

                                      యుద్ధకాండ -ఏబదిఆరవసర్గ 

యుద్ధరంగమున కుముదుడు ,నలుడు ,మైందుడు ,ద్వివిదుడు అను వానర వీరులు వీర విహారం చేస్తూ రాక్షసులను హతమార్చుట చూసిన అకంపనుడు కోపముతో యుద్ధరంగము మధ్యలోకి వచ్చి తన బాణ పరంపరతో వానరులను చంపుట మొదలుపెట్టేను . వానరవీరులందరూ ఆ బాణముల దాటికి తట్టుకొనలేక ,యుద్ధరంగముననుండి పారిపోవుట మొదలుపెట్టిరి . 

అప్పుడే అక్కడకు వచ్చిన హనుమ ను చూసిన వానరవీరులందరూ పరుగు ఆపి ,ధైర్యము తెచ్చుకుని ,హనుమ  చుట్టూ చేరిరి . హనుమ వారికి ధైర్యము చెప్పి యుద్ధరంగములోకి వచ్చెను . హనుమను చూసిన అకంపనుడు హనుమపై బాణముల వర్షము కురిపించేను . అకంపనుడిని చంపవలెనని నిశ్చయించుకున్న హనుమ ఆ బాణములను తన శరీరంలోకి ప్రవేశించి బాధిస్తున్నాలెక్కచేయక ,తన చేతిలో ఏ ఆయుధము లేకపోవుటచే దూరముగా వున్న ఒక పర్వతమును పీకి దానిని గుండ్రముగా త్రిప్పుతూ పరుగున యుద్ధరంగములోకి వచ్చి దానిని అకంపనుడి మీదకు విసిరెను .  . అది చూసిన హనుమ తన మీదకు వస్తున్నా ఆ పర్వతమును తన వాడి బాణములతో ధ్వంసము చేసెను . అది చూసిన హనుమ ఒక పెద్ద నల్లమద్దిచెట్టుని పీకి దానిని అకంపనుడి మీద ప్రయోగించుటకు తెస్తూ దారిలో కనిపించిన రాక్షసులను ఆ చెట్టుతో హతమారుస్తూ అకంపనుడి వైపుగా రాసాగేను . అది చూసిన అకంపనుడు హనుమ పైకి అనేక బాణములు ప్రయోగించేను . హనుమ శరీరమంతా ఆ బాణముల దాటికి రక్తసిత్తమయ్యెను . హనుమ ఏమాత్రము లెక్కచేయక , వృక్తమును పీకి దానితో అకంపనుడి శిరస్సున కొట్టెను . ఆ దెబ్బకు అకంపనుడు అక్కడికక్కడే మరణించెను . 

అకంపనుడు మరణించుట చూసిన రాక్షసులు భయముతో పారిపోవుట మొదలుపెట్టిరి . వానరవీరులు సంతోషముతో హనుమ చుట్టూ చేరి జయజయ ద్వానములు చేసిరి . వానరవీరులంతా సంతోషపడిరి . సుగ్రీవుడు మొదలగు వానరవీరులు రామలక్ష్మణులు ,జాంబవంతుడు ,విభీషణుడు హనుమ పరాక్రమమును పొగిడిరి . 

రామాయణము యుద్ధకాండ ఏబదిఆరవసర్గ సమాప్తము . 

                          శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగు పండితులు . 

రామాయణము యుద్ధకాండ - ఏబదిఐదవసర్గ

                                 రామాయణము

                                యుద్ధకాండ - ఏబదిఐదవసర్గ 

అంగదుని చేతిలో వజ్రద్రంష్టుడు నిహతుడయ్యాడని తెలిసిన రావణుడు తన ఎదుట నిలబడివున్న సేనాధిపతి అయిన ప్రహస్తునితో "ప్రహస్తా !వివిధ అస్త్రములు ప్రయోగించుటలో సమర్థుడు అగు అకంపనుని నాయకత్వములో శత్రు భయంకర పరాక్రమములు ఐన రాక్షసయోధులను శీఘ్రముగా యుద్ధమునకు పంపుము . ఆ అకంపనుడు శత్రుసైన్యమును నిగ్రహించుటలో దిట్ట . తన సైన్యమును రక్షించుకొనుటలో మేటి . సేనాపతులలో గట్టివాడు . యుద్ధయోధులలో సమర్థుడు . అనుక్షణము ఇతనికి యుద్ధప్రీతి మెండు . శత్రువులను ముప్పతిప్పలు పెట్టగల ఈ అకంపనుడు ,రామలక్ష్మణులను సుగ్రీవుడు వంటి వానరవీరులను జయించగలడు "అని పలికెను . 

రావణుడి ఆజ్ఞ అందుకున్న అకంపనుడు ,శత్రుభయంకరులైన అనేకమంది రాక్షస వీరులను తీసుకుని యుద్ధమునకు బయలుదేరెను . పూర్వము వలే (ధూమ్రాక్షుడు ,వజ్రద్రంష్టుడు )అకంపనుడు కూడా తనకు అనేక అపశకునములు కనిపించినా వాటిని లక్ష్య పెట్టక యుద్ధరంగమునకు వెళ్లెను . శ్రీరాముని  వానరవీరులు ,రావణుని కొరకు రాక్షసులు తమతమ ప్రాణములు అర్పించుటకు సిద్దపడి ఘోరయుద్ధమునకు సిద్దపడిరి . వానరరాక్షస వీరుల పాదముల తాకిడి వలన చెలరేగిన దుమ్ము ఆ రణరంగమును కప్పివేసెను . 
రాక్షసుల సేనాధిపతి అయిన అకంపనుడు తీవ్రపరాక్రమశాలురు అయిన రాక్షసయోధులను యుద్ధమునకు రెచ్చగొడుతూ వారిని ఉత్సాహపరుస్తూ ,యుద్ధముచేయసాగెను . వానరవీరులు రాక్షసులకు ఎదురుగా నిలబడి ,వారి శస్త్రములను బలవంతముగా లాగుకొని వారిని చెట్లతో ,కొండలతో చంపసాగిరి . ఇంతలో వానరవీరులైన కుముదుడు ,నలుడు ,మైందుడు ద్వివిదుడు మిక్కిలి కోపముతో సాటిలేని విధముగా తమ బలములను ప్రదర్శించిరి . ఆ వానరవీరులు మిక్కిలి వేగముగా సేనాగ్రబాగమున నిలిచి ,వృక్షములను చేత పట్టుకుని రాక్షసులతో ఘోరయుద్ధము చేసిరి . వారవీరులందరూ పెద్దపెద్ద శిలలను తీసుకుని రాక్షసులను పిండిపిండి చేసిరి . 

రామాయణము యుద్ధకాండ ఏబదియైదవసర్గ సమాప్తము . 

                               శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగుపండితులు .  

రామాయణము యుద్ధకాండ -ఏబదినాలుగవసర్గ

                                     రామాయణము 

                                      యుద్ధకాండ -ఏబదినాలుగవసర్గ 

అంగదుని అండతో వానరులు రెట్టింపు ఉత్సాహముతో రాక్షసులను చావకొట్టసాగిరి . అది చూసిన వజ్రద్రంష్టుడు వానరులపై బాణములను ప్రయోగించుట మొదలుపెట్టేను ఒక్కో బాణముతో అయిదుగురిని ,ఏడుగురిని ,ఎనిమిదిమందిని కొట్టసాగెను . ఆ బాణపు దెబ్బలకు తట్టుకొనలేక వానరులంతా అంగదుని వద్దకు పరుగులు తీసిరి . రక్తాలొడుతున్న శరీరములతో ఉన్న వానరులద్వారా విషయము గ్రహించిన అంగదుడు వజ్రద్రంష్టుడు తో యుద్ధమునకు సిద్దపడెను . వానరులపై బాణములు వేస్తున్న వజ్రద్రంష్ఠుడిపై ఒక పెద్ద చెట్టుని పీకి విసిరెను . వజ్రద్రంష్టుడు ఏ మాత్రము కంగారుపడకుండా తన బాణముతో ఆ చెట్టుని ముక్కలు చేసెను . వేయి బాణములతో అంగదుని గాయపరిచేను . కానీ అంగదుడు ఆ దెబ్బలను ఏ మాత్రము లెక్కచేయలేదు . 

వెంటనే అంగదుడు పెద్దకొండను తీసుకుని విసిరెను వజ్రద్రంష్టుడు కంగారుపడకుండా ,రథముమీదనుండి కిందకు దూకేను . అంగదుడు విసిరిన కొండవలన వజ్రద్రంష్టుడి రధము నుగ్గునుగ్గయ్యేను . అప్పుడు అంగదుడు పెద్దపెద్ద వృక్షములతో వున్న మరో కొండను తీసుకొచ్చి వజ్రద్రంష్టుడి తలమీద మోదెను . ఆ దెబ్బకు వజ్రద్రంష్టుడు  స్పృహకోల్పోయి కింద పడిపోయెను . కొద్దిసేపటికి తేరుకొనెను . అతడిని చూసిన అంగదుడు అతడితో మరల యుద్ధమునకు దిగెను . ఇద్దరు తమ బాహువులతోనే యుద్ధము చేసుకొనిరి . ఇద్దరి శరీరములు బాగా గాయపడుట వలన రక్తసిత్తములై ఉండెను . ఆ సమయములో అంగదుడు వజ్రద్రంష్టుడి ఒరలో వున్న ఖడ్గమును తీసి అతని ఖడ్గముతో అతడి శిరస్సునే నరికివేసెను . అప్పుడు వజ్రద్రంష్టుడు ప్రాణములు కోల్పోయి నేలపై పడిపోయెను . అది చూసిన రాక్షసులందరూ భయముతో లంక వైపుగా పరుగులు తీసిరి . వానరులంతా అంగదుని చుట్టూ చేరిరి . 

రామాయణము యుద్ధకాండ ఏబదినాలుగవసర్గ సమాప్తము . 

                           శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగు పండితులు . 

రామాయణము యుద్ధకాండ -ఏబదిమూడవసర్గ

                                రామాయణము 

                               యుద్ధకాండ -ఏబదిమూడవసర్గ 

రాక్షసరాజైన రావణుడు ధూమ్రాక్షుడి మరణ వార్త విని కోపముతో ఊగిపోతూ ఒక మహాసర్పము వలె బుసకొట్టను . పిదప రావణుడు వీరుడు ,మహాబలశాలి ఐన వజ్రద్రంష్టుడిని యుద్ధమునకు వెళ్ళమని ఆజ్ఞాపించెను . 

మాయావి ,రాక్షసులలో ప్రముఖుడు ఐన వజ్రద్రంష్టుడు రావణుని ఆజ్ఞను తలదాల్చి ,అనేకమంది రాక్షసులను వెంట తీసుకుని గజములు ,అశ్వములు ,గాడిదలు ఒంటెలు ధ్వజపటములతో సర్వసన్నద్ధుడై ,రకరకముల ఆయుధములతో తన సైన్యముతో దక్షిణద్వారము వైపుగా యుద్ధమునకు వచ్చెను . అక్కడ అంతకు ముందే అంగదుడు తన సేనతో యుద్దమునకై సిద్ధముగా ఉండెను . వానర వీరులు రాక్షసులసైన్యము వచ్చుట చూసి సమరోత్సాహముతో పెద్దగా గర్జనలు చేసెను . 

వజ్రద్రంష్టుడికి వచ్చేదారిలో అనేక అపశకునములు ఎదురయ్యెను . వాటిని లెక్కచేయక సమరోత్సాహముతో ముందుకు కదిలెను . వానరరాక్షసయోదులమధ్య సమరం మొదలయ్యెను . అస్త్రములు అన్ని ప్రయోగించిన పిమ్మట అవి అయిపోవడంతో కొందరు వీరులు బాహుయుద్దమునకు తలపడిరి . వానరులను చంపుతున్న రాక్షసులను చూసిన అంగదుడు కోపముతో ఓకే పెద్ద చెట్టును పీకి ,దానితో వారిని కొట్టెను ఆ దెబ్బకు వారందరూ మరణించిరి . అది చూసిన మిగిలిన రాక్షసులు భయముతో కంపించిపోయిరి . 

రామాయణము యుద్ధకాండ ఏబదిమూడవసర్గ సమాప్తము . 

                         శశి ,

ఎం . ఏ ,ఎం . ఏ (తెలుగు ),తెలుగుపండితులు .